Μια φορά κι έναν καιρό το σενάριο για την εργασία ήταν ένα: δουλειά για περίπου 60 χρόνια, επαρκής σύνταξη και μετά ανάλογα με τον άνθρωπο: σπουδές, μποστάνι, ψάρεμα, φροντίδα για τα εγγόνια.
Με το προσδόκιμο υγιούς ζωής να αυξάνεται παγκοσμίως και με τον πληθωρισμό να κατατρώει τα εισοδήματα, η συνταξιοδότηση επαναπροσδιορίζεται.
Διαμορφώνονται δυο κατηγορίες εργαζομένων:
-Εκείνοι οι οποίοι, παρόλο που μπορούν να βγουν στη σύνταξη, επιλέγουν να παραμείνουν στη δουλειά τους
-Eκείνοι οι οποίοι έχουν βγει στη σύνταξη αλλά εξακολουθούν να εργάζονται. Κάποιοι από τη συγκεκριμένη κατηγορία, έχουν δημιουργήσει μια «σταδιοδρομία χαρτοφυλακίου» (portofolio career).
Ο όρος portofolio career επινοήθηκε από τον φιλόσοφο και στοχαστή του μάνατζμεντ Τσαρλς Χάντυ (Charles Handy), ο οποίος το 1994 περιέγραψε τη συνθήκη όπου ο εργαζόμενος είναι ελεύθερος επαγγελματίας, με πολλαπλούς αμειβόμενους εργασιακούς ρόλους, έτσι ώστε να μπορεί να βιοπορίζεται με ευελιξία και ασφάλεια. Είναι ένας τρόπος για να ανταποκριθούν οι εργαζόμενοι στις ιλιγγιώδεις αλλαγές και στην αβεβαιότητα του εργασιακού χώρου. Ο Χάντυ προέβλεψε επίσης, την άνοδο και άλλων μη παραδοσιακών εργασιακών πρακτικών, όπως η εξωτερική ανάθεση και η τηλεργασία.
Αλλά ας ξαναγυρίσουμε στους συνταξιούχους.
Σχεδόν το 20% των Αμερικανών ηλικίας 65 ετών και άνω εργάζονται, ποσοστό σχεδόν διπλάσιο από εκείνο των Αμερικανών που εργάζονταν πριν από 35 χρόνια. Καθώς το εργασιακό περιβάλλον βρίσκεται συνεχώς υπό διαμόρφωση φαίνεται ότι η ομάδα των baby boomers (γεννήθηκαν μεταξύ 1946-1964) διεκδικεί το μερίδιό της. Πολλές εταιρείες δημιουργούν επιλογές για τους εργαζόμενους μεγαλύτερης ηλικίας. Οι εργαζόμενοι διατηρούν το εισόδημά τους και συνεχίζουν να κάνουν τη δουλειά που αγαπούν, τώρα όμως περισσότερο με τους δικούς τους όρους.
Γιατί εξαφανίζεται η παραδοσιακή συνταξιοδότηση;
Ζούμε περισσότερο (και καλύτερα). Παραδείγματος χάρη, μια γυναίκα που σήμερα φτάνει τα 65 στην Αυστραλία, μπορεί να ζήσει μέχρι τα 87. Πολλές θα περάσουν τα 90.
Οι ευέλικτες μορφές εργασίας διευρύνονται. Είναι πολύ πιο εύκολο να εργαζόμαστε ενώ έχουμε συνταξιοδοτηθεί.
Η εργασία νοηματοδοτεί τη ζωή. Έρευνα του 2023 διαπίστωσε ότι το 90 % των ηλικιωμένων εργαζομένων απαιτεί εργασία που να τους ικανοποιεί και το 79 % επιμένει σε ευέλικτα ωράρια. Επίσης, η εργασία σε μεγάλη ηλικία είναι θεραπευτική για τη μοναξιά.
Τα οικονομικά είναι ασταθή. Οι αυξανόμενες δαπάνες διαβίωσης και οι ασταθείς αγορές έχουν αφήσει το 53 % των προ-συνταξιούχων πίσω στις αποταμιεύσεις. Μια μικρή δόση εισοδήματος από χαρτοφυλάκιο – ας πούμε, διδασκαλία δύο ημέρες την εβδομάδα – μπορεί να γεφυρώσει το χάσμα χωρίς να δεσμεύει κανέναν στην εργασία 9-5.
Η εμπειρία πουλάει. Οι εργοδότες αξιοποιούν την ώριμη τεχνογνωσία. Θέλουν αποτελέσματα, όχι βιογραφικά σημειώματα. Από τις αλυσίδες φιλοξενίας και εστίασης που ενδιαφέρονται για τους έμπειρους επαγγελματίες και τις κοινωνικές τους δεξιότητες έως τις αυστραλιανές νεοφυείς επιχειρήσεις που προσλαμβάνουν κλασικούς οικονομικούς διευθυντές στα 60 τους, η εμπειρία φαίνεται ότι πουλάει.
